Sikorsky zamierza zaprojektować i zbudować dwa prototypy S-97 Raider, które posłużą ocenie możliwości taktycznych śmigłowca w misjach bojowych. Raider rozwijany jest na bazie eksperymentalnej maszyny Sikorsky X2. Niedawno na dziedzińcu Pentagonu przedstawiciele wojska i mediów mieli rzadką okazję zobaczyć oba prototypy X-2 i S-97 obok siebie. "Wraz z sukcesem programu X2, Sikorsky przedstawił technologię wiropłata nowej generacji, oferującej dodatkową funkcjonalność. Potrafi on wymanewrować konwencjonalne śmigłowce, posiada dwa razy większą prędkość wznoszenia i jest bardzo zwrotny" - dodaje Steve Engebretson, dyrektor firmy Sikorsky.
Sikorsky S-97 Raider (LHT - Light Tactical Helicopter) – projekt amerykańskiego śmigłowca rozpoznawczego mającego w przyszłości zastąpić używany do dnia dzisiejszego w United States Army śmigłowiec Bell OH-58 Kiowa. Projekt rozwijany jest na bazie eksperymentalnej maszyny Sikorsky X2.
Pierwszą znaczącą próbą zastąpienia używanej od półwiecza w amerykańskiej armii maszyny Bell OH-58 Kiowa był projekt Boeing-Sikorsky RAH-66 Comanche. Była to maszyna zbudowana z użyciem bardzo zaawansowanych technologii. Niestety znaczne koszty finansowe jakie generował projekt przyczyniły się do jego zakończenia w 2004 roku. Podobny los był udziałem znacznie bardziej konwencjonalnej w swojej konstrukcji maszyny, również przeznaczonej do zastąpienia wysłużonej Kiowy, śmigłowca Bell ARH-70 Arapaho będący wojskową wersją maszyny Bell 407. Rosnące koszty jego budowy przy znacznym finansowym zaangażowaniu United States Army na terenie Iraku i Afganistanu spowodowały anulowanie programu jego budowy w 2008 roku. Nie zniknęła jednak nagląca potrzeba znalezienia następcy wysłużonej Kiowy. Zaraz po zakończeniu programu Armed Reconnaissance Helicopter, którego efektem był ARH-70, rozpoczęto kolejny, znany jako Armed Aerial Scout (Uzbrojony Śmigłowiec Rozpoznawczy). Jedną z firm uczestniczących w programie jest Sikorsky Aircraft Corporation. 4 maja 2009 roku na konferencji Stowarzyszenia Armii Amerykańskiej (Army Aviation Association) w Nashville zaprezentowano makietę nowego śmigłowca. Oblot gotowego prototypu planowany jest w 2014 roku, pięć lat później możliwe będzie rozpoczęcie produkcji seryjnej,
S-97, podobnie jak X2 jest maszyną ze współosiowym układem dwuwirnikowym. Każdy z wirników zaopatrzony jest w trzy łopaty o zmiennej cięciwie. Śmigłowiec pozbawiony jest klasycznej belki ogonowej. Kadłub maszyny, podobnie jak to ma miejsce w X2 płynnie zwęża się ku tyłowi, na jego końcu zamontowane jest śmigło pchające mające zapewnić konstrukcji osiągnięcie wysokiej prędkości maksymalnej na poziomie 480 km/h. Śmigło umieszczone jest prostopadle do osi kadłuba. S-97 pozbawiony jest klasycznego śmigła ogonowego charakterystycznego dla większości współczesnych śmigłowców. Dwuosobowy śmigłowiec z miejscami dla pilotów umieszczonymi obok siebie będzie zdolny do przewożenia sześciu żołnierzy w pełnym uzbrojeniu. Maszyna ma się charakteryzować bardzo niskim poziomem hałasu dzięki czemu zdecydowanie lepiej będzie przystosowania do operowania na terenie opanowanym przez potencjalnego nieprzyjaciela. Maszyna ma być napędzana silnikiem turbowałowym General Electric T700 jednak docelowo przewidywane jest zastosowanie mocniejszej jednostki napędowej (moc rzędu 1750 kW/2380 KM) opracowywanej w ramach projektu ITEP (Improved Turbine Engine Programme - Program Ulepszonego Silnika Turbinowego). S-97 ma charakteryzować się również znacznym pułapem zawisu bez wpływu ziemi. Potencjalnie śmigłowiec zatankowany do pełna, z zewnętrznym uzbrojeniem będzie mógł się wznieść na wysokość 3300 metrów.
Sikorsky X2 - eksperymentalny śmigłowiec amerykański firmy Sikorsky Aircraft będący demonstratorem technologii i rozwiązań konstrukcyjnych mających zostać użytych w nowoprojektowanym rozpoznawczym śmigłowcu Sikorskiego S-97 Raider.
Na początku lat 70. ubiegłego wieku firma Sikorsky wybudowała eksperymentalny śmigłowiec Sikorsky S-69 (XH-59) ABC (Advancing Blade Concept). Była to maszyna z podwójnym wirnikiem głównym (współosiowy układ dwuwirnikowy z przeciwbieżnymi wirnikami sztywnymi), napędzanym silnikiem turbinowy PT6T3 o mocy 1360 kW (1850 KM), bez śmigła ogonowego oraz z dwoma silnikami turboodrzutowymi J60-P-3A o ciągu 13,50 kN. Ideą przyświecającą budowie takiej maszyny była tzw. koncepcja nacierającej łopaty (Advancing Blade Concept). W klasycznym układzie wirnikowym, wirnik główny jest elementem tworzącym siłę nośną, ale również ją niwelującym. Przy dużych prędkościach cofająca się łopata wirnika głównego (obracająca się w kierunku przeciwnym do lotu śmigłowca) ma tendencję do przeciągnięcia. Końcówki szybko obracających się łopat często osiągają prędkości poddźwiękowe powodując duży spadek sprawności łopaty. Kolejną barierą technologiczną charakterystyczną dla śmigłowców jest ich mniejsza prędkość maksymalna w porównaniu ze zdecydowaną większością używanych przez siły powietrzne samolotów. Maksymalna prędkość tego typu konstrukcji wacha się na poziomie 300 - 350 km/h. Próby zwiększenia prędkości maksymalnej ograniczone są wytrzymałością mechaniczną wirnika na ogromne siły odśrodkowe działające na szybkoobracający się wirnik oraz wspominane przeciągnięcie cofających się łopat. Pierwszą próbą amerykańskiego przemysłu zwiększenia prędkości maksymalnej był projekt firma Lockheed Corporation, śmigłowiec Lockheed AH-56 Cheyenne, w którym obok klasycznego śmigła ogonowego, umieszczono drugie śmigło, zamontowane prostopadle do osi kadłuba, pełniące rolę śmigła pchającego, umożliwiającego osiąganie w locie dużej prędkości maksymalnej. Inną drogą poszedł Sikorsky Aircraft, który w konstrukcji S-69 zrezygnował z klasycznego śmigła ogonowego budując maszynę ze współosiowym układem dwuwirnikowym. W takim układzie, łopata obracająca się w kierunku lotu śmigłowca, wytwarza siłę nośną, łopata cofająca się, obracająca się w kierunku przeciwnym do lotu śmigłowca, ustawiana jest na kąt natarcia bliski 0° co w efekcie zapobiega efektowi przeciągnięcia łopaty (w klasycznym układzie wirnika, kąt natarcia cofającej się łopaty wynosi ok. -10°). Kolejną cechą charakterystyczną łopat S-69 była ich zmienna wzdłuż rozpiętości, cięciwa. Dodatkowe silniki odrzutowe pozwoliły maszynie na osiągnięcie prędkości 518 km/h, w klasycznym układzie śmigłowiec, bez ich użycia, osiągał prędkość 296 km/h. Dwuwirnikowy, współosiowy układ miał również swoje wady. Bardzo duży poziom drgań, duża masa przekładni i głowicy. Wady układu dwuwirnikowego zaowocowały powrotem do klasycznego, jednoosiowego wirnika w konstrukcji rozpoznawczo-szturmowego śmigłowca Boeing-Sikorsky RAH-66 Comanche. Niestety dla RAH-66 innowacyjność jego konstrukcji, zastosowane bardzo nowoczesne rozwiązania techniczne były przyczyną anulowania całego programu jego budowy. Koszty generowane przez cały program były zbyt duże i nieakceptowane dla decydentów.
"Niezniszczalnym", rozpoznawczym śmigłowcem United States Army jest używanym od półwiecza Bell OH-58 Kiowa. Kolejne próby zbudowania następcy kończyły się niepowodzeniami. Po RAH-66 w 2008 roku anulowany został program budowy kolejnego następcy wiekowej Kiowy, śmigłowca Bell ARH-70 Arapaho. Powody były te same co w przypadku RAH-66, rosnące lawinowo koszty całego programu. Niezrażona kolejnymi niepowodzeniami armia zainicjowała kolejny program mający na celu zbudowanie śmigłowca mogącego w przyszłości zastąpić OH-58, Army Aerial Scout (Uzbrojony Śmigłowiec Rozpoznawczy). Od połowy pierwszej dekady XXI wieku Sikorsky Aircraft pracuje nad koncepcją śmigłowca będącego kontynuacją układu konstrukcyjnego zastosowanego w śmigłowcu S-69. Efektem prowadzonych prac jest maszyna X2. W nowym projekcie zastosowano system sterowania Fly-by-wire przetestowany wcześniej na RAH-66. Skorzystano z doświadczeń zdobytych w programie budowy bezzałogowego śmigłowca rozpoznawczego (UAV -unmanned aerial vehicle ang. Bezzałogowy Aparat Latający), Sikorsky Cypher. Zastosowane rozwiązania pozwoliły zmniejszyć wibrację układu napędowego, przenoszone do wnętrza kabiny a tym samym bezpośrednio wpływającymi na komfort pracy załogi. Zrezygnowano z użycia dodatkowych silników odrzutowych. Ich rolę przejęło dodatkowe, sześciołopatowe śmigło pchające (użyte w tym samym celu w maszynie AH-56 Cheyenne), wytwarzające ciąg rzędu 6,7 kN. Oblot gotowego prototypu odbył się 27 sierpnia 2008 roku. Celem konstruktorów było osiągnięcie prędkości 462 km/h w locie poziomym. W lipcu 2009 roku po raz pierwszy w badaniach w locie użyte zostało śmigło pchające. W grudniu tego samego roku problemy techniczne związane z działaniem głównej przekładni zmusiły konstruktorów do jej przeprojektowania. 15 września 2010 roku udało się osiągnąć zakładaną prędkość maksymalną 460 km/h (nieoficjalny rekord świata maksymalnej prędkości jaką uzyskał śmigłowiec w locie poziomym). Po zamontowaniu owiewki osłaniającej wały wirników, przewiduje się, że śmigłowiec w locie poziomym osiągnie prędkość 490 km/h.
Na podstawie: Rotorpad
